فرهنگ کافه‌نشینی به یک جو اجتماعی و یا مجموعه‌ای از رفتارهای مرتبط با جامعه گفته می‌شود که تاثیر مستقیمی بر روی قهوه می‌گذارد. همچنین به پذیرش یا عدم پذیرش قهوه به عنوان یک ماده‌ی مصرفی روزانه نیز گفته می‌شود. نوع دیگری از تعریف با دیدگاه رسانه‌ای نیز این واژه را تاثیر عمیق نفوذ بازار موسسه‌های سرو قهوه می‌داند.

جنبه‌های اجتماعی

جنبه‌های اجتماعی قهوه در زندگی مدرن بسیارند. طبق آمار جهانی، آمریکا، آلمان، ژاپن، کانادا، استرالیا، سوئد و نیوزلند به ترتیب بزرگترین مصرف‌کنندگان قهوه در دنیا محسوب می‌شوند. تیم هورتونز(رستوران‌های زنجیره‌ای) در کانادا روزانه میلیون‌ها فنجان قهوه تولید می‌کند. سرزمین‌های نوردیک(شامل کشورهای ایسلند، دانمارک، فنلاند، نروژ، سوئد و …) بالاترین سرانه مصرف قهوه را دارا می‌باشند. مصرف قهوه در این مناطق نزدیک به ۱۰ کیلوگرم مصرف به ازای هر نفر در سال است. همچنین در ترکیه مصرف قهوه ترک در بالاترین حد خود قرار دارد و این نوع قهوه از دوران سلسله عثمانی تا به حال در ترکیه محبوبیت زیادی دارد.

همچنین قهوه در فرهنگ اتریش و فرانسه تاثیر بسیار زیادی داشته است. از اواخر قرن ۱۹م تا به حال، کافه‌های وین شهرت جهانی یافتند و این موضوع در جذب توریست بسیار موثر بوده است. همایش‌های اجتماعی زیادی نیز در فرانسه در اوایل قرن ۲۰م از طریق قهوه و کافه‌ها به وجود آمدند. در کشورهای شمال اروپا نیز برگزاری مهمانی در کافه‌ها محبوبیت خاصی دارد. این موضوع باعث شد تا صحبت از نیاز به سرو کیک و شیرینی در کافه‌ها به میان آید. این مسئله تا جایی پیش رفت که کیک‌ها و شیرینی‌های خانگی نیز پا به کافه‌ها گذاشتند.

دز سرزمین‌های نوردیک، آلمان، هلند و اتریش، نوشیدن قهوه‌ی قوی پس از هر وعده‌ی غذایی در خانه یا محل کار، از عادات مردم شد. در فرهنگ این کشورها مبحث دوباره پُر کردن یا ری‌فیل نیز محبوبیت خاصی دارد. این موضوع اکثراً زمانی وجود دارد که شما در کافه‌ها در کنار قهوه‌ی خود کیک یا شیرینی سفارش دهید.

جنبه‌ی دیگر فرهنگ کافه‌نشینی به وجود اینترنت پرسرعت در کافه‌ها برمی‌گردد. کافه‌ها بعد از مدتی، مکانی برای انجام کارهای روزانه‌ی اینترنتی افراد شدند. به طور کلی در نقاط مختلف دنیا فرهنگ کافه‌نشینی تعاریف متفاوتی دارد و این تعاریف متفاوت ریشه در استفاده‌ی مردم نقاط مختلف از کافه‌ها در طول زمان دارد.

تاریخچه

در اواخر قرن ۲۰م، اسپرسو به عنوان نوشیدنی روزانه در جوامع غربی و مراکز مدنی توفیق بسیاری کسب کرد. امّا شکل‌گیری فرهنگ در اطراف قهوه، به ترکیه در قرن ۱۴م میلادی برمی‌گردد.

کافه‌ها در اروپای غربی و شرق مدیترانه، از سالیان دور مرکزی برای تجمع اجتماعیِ روشنفکران و هنرمندان بزرگ آن زمان‌ها بوده‌اند. به طور مثال کافه دو مگو در پاریس مقری برای دیدار با ژان پل سارتر(فیلسوف و نویسنده فرانسوی) و سیمون دو بووُآر(فیلسوف، نویسنده و فمینیست فرانسوی) بوده است. در ایران نیز کافه گل رضائیه جایی برای دیدار با صادق هدایت(نویسنده، مترجم و روشنفکر) و فروغ فرخزاد(شاعر معاصر) بوده است.

در اواخر قرن ۱۷م و قرن ۱۸ میلادی، کافه‌های لندن محلی محبوب برای قرارهای هنرمندان، نویسندگان و افراد سِمَت‌دار جامعه بودند. این کافه‌ها به عنوان مراکزی برای فعالیت‌های تبلیغاتی نیز به کار برده می‌شدند. واژه‌ی فرهنگ کافه‌نشینی در آمریکا برای اولین بار زمانی بر سر زبان‌ها افتاد که صدها اِستَند از کافی‌شاپ‌ها در مناطق شهری سیاتل علم شدند و پس از آن بیزینس‌های شعبه‌دار همچون استارباکس گسترش یافتند.

چند اصطلاح

•  کافه یا قهوه‌خانه محلیست عمومی که در آن نوشیدنی‌های غیرالکی و گاه غذاهای سبک عرضه می‌شود. کافه را نباید با کافی‌شاپ اشتباه گرفت. کافی‌شاپ محلی عمومیست که در آن معمولاً فقط قهوه عرضه می‌شود. متاسفانه امروزه در قهوه‌خانه‌ها و چای‌خانه‌های ایران به‌جای سرو قهوه بیش‌تر چای و انواع غذاهای سنتی ایرانی عرضه می‌شوند.

• کمربند قهوه به عرض جغرافیایی خاصی بر روی کره‌ی زمین گفته می‌شود که در آن تمامی نهال‌های قهوه رشد می‌کنند. این منطقه بین مدار رأس‌السرطان و مدار رأس‌الجدی قرار دارد.

• فیکا فرهنگی در سوئد است که معنای کلی آن بیایید یک قهوه داشته باشیم است که این قهوه همراه با کیک، شیرینی یا ساندویچ مصرف می‌گردد. این فرهنگ در نقاط مختلف دنیا به صورت‌های مختلف وجود دارد، امّا در بعضی کشورها به جای قهوه از چای، آبمیوه، لیموناد و … استفاده می‌کنند. این موضوع به طور خاص برای کودکان به دلیل مضر بودن مصرف قهوه، تحولات متعددی داشته است. این فرهنگ در سوئد بسیار شبیه به فرهنگ چای بعد از ظهر(افترنون تی) در انگلستان است. فیکا در سوئد به این دلیل رواج پیدا کرد که مردم خواهان حداقل یک وقفه برای استراحت در روزهای کاری خود بودند. این موضوع باعث بالا رفتن بازدهی آن‌ها در کار می‌شد و از طرف پزشکان و مدیران سوئدی نیز با استقبال روبرو شد. آن‌ها اگر خواهان ۲ وقفه برای استراحت باشند، معمولاً در ساعات ۹ صبح و ۳ بعد از ظهر آن را طلب می‌کنند. این وقفه‌ها باعث می‌شوند تا کارمندان یک شرکت بتوانند در این اوقات با همدیگر رابطه‌ی دوستانه برقرار کنند که این موضوع نیز به تنهایی باعث بالا رفتن راندمان کاری کل شرکت خواهد بود. این موضوع در سوئد باعث گردید تا مدیران فوقانی نیز بتوانند در کنار مدیران عملیاتی یا میانی یا کارمندان خود ارتباطات دوستانه برقرار کنند و از اوضاع شرکت خود اطلاعات بیشتری کسب کنند.

• لته آرت یا هنر لته به روشی برای درست کردن قهوه همراه با شیر گفته می‌شود که در آن شیر را به صورت جداگانه با طرح‌هایی خاص بر روی اسپرسو می‌ریزیم و شکلی خاص و زیبا به آن می‌دهیم. درست کردن یک لته آرت زیبا بسیار سخت است. این موضوع به دلیل شرایط شیمیایی و حرارتی خاص شیر و اسپرسو باید بسیار با احتیاط انجام گیرد. سرعت در انجام این امر بسیار مهم است، زیرا برای سرو یک قهوه‌ی خوب، حرارت نوشیدنی یکی از مهم‌ترین نکات محسوب می‌گردد و کیفیت آن بسیار به متعادل بودن دمای آن بستگی دارد. این موضوع ارتباط مستقیمی با تجربه‌ی باریستا(کافی‌من) و کیفیت دستگاه اسپرسو دارد. نحوه‌ی ریختن شیر بر روی اسپرسو نیز از مهم‌ترین نکات در تهیه‌ی لته آرت است. استفاده از شابلون‌های آماده برای درست کردن لته آرت با استفاده از شیر یا پودر کاکائو نیز از روش‌های دیگر تهیه لته آرت است، امّا باید توجه داشت که این موضوع تنها کمک به سرعت و راحتیِ کار می‌کند و مغایر با مقوله ذوق و هنر می‌باشد. از معروف‌ترین لته آرت‌ها می‌توان به رُزتّا و تولیپ(گل لاله) اشاره کرد.

بیشتر بدانیم